Kodeks karny penalizując (określając wymiar kary) i typizując (opisując znamiona czynu) w art. 173 k.k. przestępstwo katastrofy nie podaje definicji pojęcia. Intuicyjnie każdy z nas określi katastrofę jako zdarzenie zagrażające bezpieczeństwu, które powoduje pewne straty. W uchwale Sądu Najwyższego z 28 lutego 1975 r. przyjęto, że katastrofa w ruchu lądowym to „wydarzenie zakłócające w sposób nagły i groźny ruch lądowy, sprowadzające konkretne, rozległe i dotkliwe skutki obejmujące większą liczbę ludzi lub mienie w znacznych rozmiarach oraz niosące ze sobą zagrożenie bezpieczeństwa powszechnego”. W praktyce jest to „zdarzenie” powodujące znaczne szkody w mieniu, które w efekcie spowodowało ofiary lub zagroziło życiu i zdrowiu wielu osób. Ustawodawca przewiduje dla sprawcy katastrofy karę od roku do 10 lat pozbawienia wolności, nawet jeżeli nie było ofiar. Jeżeli sąd uzna, że sprawca działał nieumyślnie wymierza karę: od 3 miesięcy do 5 lat. Jednak gdy skutkiem katastrofy jest śmierć lub ciężkie obrażenia wielu osób, sprawca podlega karze od 2 do 12 lat pozbawienia wolności lub od 6 miesięcy do 8 lat gdy działał nieumyślnie. Sąd obok kary pozbawienia wolności może orzec zakaz prowadzenia pojazdu, ponieważ spowodowanie katastrofy związane jest z naruszeniem przepisów o bezpieczeństwie w ruchu drogowym. Zasady te nie są wymienione expressis verbis (wprost) w art. 173 § 1 k.k., lecz stanowią one konieczne dopełnienie ustawowej istoty czynu. Naruszenie zasad bezpieczeństwa – mimo ich niewymienienia w przepisie – należy do sfery obiektywnej bezprawności i stanowi warunek przestępności czynu. Jeżeli sprawca czynu znajdował się pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych lub pojazdów mechanicznych określonego rodzaju.
Elementem konstytutywnym przestępstwa katastrofy w ruchu jest stworzenie realnego zagrożenia dla życiu lub zdrowiu wielu osób albo mienia w wielkich rozmiarach. Zagrożone dobra zostały w art. 173§1 k.k. ujęte alternatywnie, co oznacza, że znamię zagrożenia jest zrealizowane, gdy nad którymkolwiek z nich zaistniała groźba ich naruszenia. Może być zagrożone jedno z tych dóbr, a więc tylko życie wielu osób, wyłącznie zdrowie wielu osób albo samo mienie w wielkich rozmiarach, ale mogą też być zagrożone jednocześnie wszystkie te dobra. Przestępstwo to może być popełnione zarówno przez działanie, jak i zaniechanie. W tym ostatnim wypadku na sprawcy musi ciążyć prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi (art. 2 k.k.). Mieniem wielkiej wartości (szkodą w wielkich rozmiarach) jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia (art. 115§7 k.k.). Wystąpienie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156§1 k.k.), istnienie groźby spowodowania średnich (art. 157§1 k.k. ) lub lekkich obrażeń ciała (art. 157§2 k.k.) wypełnia znamiona czyny z art. 173§1 k.k. Ustawa kładzie nacisk na ilość osób, a nie jakość grożących obrażeń ciała. Zdarzenie odpowiadające cechom katastrofy wywołane poza miejscami, na których odbywa się ruch, np. na polu pociągnie do odpowiedzialność sprawcę za przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu, ale nie za sprowadzenie katastrofy.
Znamieniem sprawczym tego przestępstwa jest „sprowadzenie”. Czasownik „sprowadza” jest synonimem słowa „powoduje” i należy do grupy czasowników takich jak, powoduje, wywołuje sprawia służących szczególnie wyrażeniu relacji przyczynowo skutkowej Również „czyniący przygotowania” do określonego przestępstwa w art. 173§1 k.k. podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Legislator przewiduje instytucję czynnego żalu , czyli odstąpienia od wymierzenia kary dla sprawcy, który dobrowolnie uchyli (zapobiegnie) grożącemu niebezpieczeństwu.
