Prowadzenie samochodu pod wpływem alkoholu

W Polsce karane jest to, że sprawca, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego i prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym. Prowadzić to kierować jakimś środkiem lokomocji. W zakres tego pojęcia wchodzą czynności szeroko związane z wprawianiem w ruch i dalszym ruchem pojazdu oraz czynności związane z zapewnieniem bezpieczeństwa ruchu pojazdu. Prowadzącym jest nie tylko taka osoba, która prowadzi pojazd, ale także ten, kto wydaje dyspozycje, które są dla kierującego wiążące. O prowadzeniu pojazdu może być mowa tylko wówczas, gdy pojazd znajduje się w ruchu

Prowadzeniem pojazdu mechanicznego w rozumieniu art. 178a § 1 kk jest także kierowanie pojazdem z wyłączonym silnikiem, holowanym przy pomocy linki holowniczej. (Wyrok Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 12 września 2002 r. II AKa 361/2002)

Inny pojazd niż określony w § 1, to inny niż pojazd mechaniczny, przykładowo: rower, zaprzęg z końmi, ryksza, wózek dla inwalidów.

„Kierowanie pojazdem mechanicznym przez osobę będącą w stanie nietrzeźwości narusza podstawową zasadę bezpieczeństwa w ruchu. Zawartość alkoholu we krwi przekraczająca 0,5‰ stanowi dowód stanu nietrzeźwości, a przekraczająca 0,2‰ stanowi dowód stanu wskazującego na użycie alkoholu. Jeżeli analizy krwi nie dokonano albo według oceny sądu prawidłowość przeprowadzenia dowodu z niej budzi wątpliwości, wygląd sprawcy i jego zachowanie się oraz fakty związane ze spożywaniem przez niego alkoholu powinny być brane za podstawę ustaleń, czy sprawca był nietrzeźwy. (…) Tolerancja osobnicza na alkohol nie uzasadnia przyjmowania indywidualnych progów nietrzeźwości. Tolerancja ta zależy od tylu nieuchwytnych i zmiennych czynników, że ustalenie jej przez sąd dla każdego wypadku nie jest możliwe. Nic nie przemawia też za uprzywilejowaniem osób, które wbrew dyscyplinie ustawowej prowadziły pojazd po spożyciu alkoholu, zwłaszcza że osoby te nie mogą mieć pewności, czy w danej sytuacji organizm ich nie zareaguje na spożyty alkohol. (…)

Ustalając zawartość alkoholu we krwi sprawcy w chwili wypadku, sądy powinny uwzględniać, że po spożyciu alkoholu można wyróżnić następujące fazy:

1) wchłaniania, w czasie której stężenie alkoholu we krwi narasta, gdyż proces wchłaniania następuje szybciej niż spalania,

2) równowagi,

3) eliminacji, kiedy stężenie alkoholu we krwi maleje na skutek spalania i częściowego wydalania. (…) Jeżeli nie dokonano analizy krwi na zawartość alkoholu albo istnieją uzasadnione wątpliwości co do tego, czy analiza taka została przeprowadzona w sposób prawidłowy, sądy powinny opierać swe ustalenia co do ewentualnej nietrzeźwości sprawcy na innych dowodach. Dowody te powinny zmierzać do odtworzenia wyglądu i zachowania się sprawcy po wypadku oraz do wyjaśnienia czasu, rodzaju i ilości spożytego alkoholu oraz konsumowanych posiłków przez sprawcę”. (Uchwała Pełnego Składu Izby Karnej Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1975 r. V KZP 2/74)

PRZYKŁAD: Zawartość alkoholu w powietrzu wydychanym przez oskarżonego, odpowiadająca stężeniu alkoholu we krwi, została zmierzona dwukrotnie o godz. 20.25 i o godz. 20.27, wyniosła w obydwu wypadkach 0,24 mg/l. W sprawie brak jest zaś innych dowodów, które mogłyby dać podstawę do dokonania innego niż wskazane oznaczenia zawartości alkoholu w organizmie lub do niego prowadzącej. Zgodnie natomiast z art. 46 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. 2002 r. Nr 147 poz. 1231 ze zm.), obecność w wydychanym powietrzu do 0,25 mg/l oznacza u osoby, do której wynik taki się odnosi, stan po użyciu alkoholu, nie zaś stan nietrzeźwości w rozumieniu art. 115 § 16 k.k. Te bezsporne ustalenia faktyczne jasno wskazują, że czyn przypisany Z. F. w zaskarżonym wyroku, nie stanowił przestępstwa. Uznanie zatem, iż wyczerpał znamiona występku z art. 178a § 2 k.k. nastąpiło z rażącym i mającym wpływ na treść wyroku, naruszeniem tego przepisu. Czyn, za który Z. F. został skazany, stanowił zaś wykroczenie z art. 87 § 2 k.w.(Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 24 kwietnia 2007 r. IV KK 112/2007)

Za popełnienie przestępstwa określonego w art. 178a § 1 przewidziana jest kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Przestępstwo opisane w § 2 zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. W obu przypadkach możliwe jest odstąpienie od wymierzenia kary bądź warunkowe umorzenie postępowania karnego.